به گزارش نبض بورس، دومین ماه تابستان امروز به پایان خواهد رسید و در این ماه شاهد حرکت زیگزاگی شاخص در محدود ۱.۹ الی ۲ میلیون واحدی بودیم. همین روند حرکتی باعث شد که اعتماد نسبت به بازار کمتر شود و با کاهش اعتماد شاهد خروج نقدینگی نسبتا سنگینی از چرخه معاملات بودیم.
در مردادماه تجربه تلخی شاخص داشت و به نوعی سه سال گذشته در بورس تکرار شد، اما با این تفاوت که در سال ۹۹ افت ارزش‌های بازار طی یکسال رخ داد؛ اما طی سه ماه اخیر شاهد بودیم که وضعیت بازار سرمایه به صورت کلی تغییر کرده و در این بازه سه ماهه بازار سقوط کرده است.
همین سقوط باعث شد که برخی از کارشناسان به شهریور ماه امیدوار نباشند و البته برخی دیگر از کارشناسان نسبت به بازار امیدوارند و عقیده دارند که شرایط به زودی بهبود خواهد یافت. هابیل خاوری، محمدصادق میرزائی، محمد خبری‌زاد و شهیر محمدنیا وضعیت بورس را در شهریور ماه تحلیل کرده‌اند.
هابیل خاوری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در پیش‌بینی معاملات شهریور ماه به نبض بورس گفت: این روز‌ها همه چشم انتظارند. چشم انتظار این که بازار سرمایه چه زمانی به روند صعودی خود بازخواهد گشت. همه چشم انتظار‌اند که چه زمانی پرتفوی زیان دیده آن‌ها با حداقل‌های اقتصادی و تورمی مملکت آپدیت می‌شود. در حالی مرداد ماه رو به اتمام است که هر روز بر زیان سهامداران افزوده می‌شود و کسی فکری به حال بازار نمی‌کند. قطعا بازاری که یک طرفه است حالش از این بهتر هم نمی‌شود، یک روز در جبهه بخر بخر است و روز دیگر در جبهه بفروش بفروش.
وی ادامه داد: با توجه به سیکل‌های نزولی و صعودی در بازار‌های مالی هر ریزش و اصلاح قیمتی برای جبران نیازمند زمان است. در سه ریزش قبلی تقریبا چیزی حدوده ۱۶۰ روز زمان صرف شده است تا به شرایط نرمال برسیم و ریزش متوقف شده است در ریزش فعلی هم حدود ۱۰۰ روز است که در حال سپری کردن آن هستیم پس نسبت به ۳ سیکل نزولی قبلی حدود ۶۰ روز دیگر نیاز است.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: برای جبران این ریزش نباید انتظار داشت به یکباره تمامی منفی‌ها جبران شوند، بنظر با توجه به شرایط و دیتایی که امروز در دسترس است برای تحلیل، شهریوری کم رمق را در پیش داشته باشیم. حجم و ارزش معاملات، نحوه ورود و خروج پول و از همه مهمتر پدیده وارونگی افکار عمومی که شدیدا بازار را تحت تاثیر قرار داده است؛ لذا بازاری را شاهد هستیم که یک روز منفی و یک روز مثبت است، در کل اجازه تصمیم‌گیری خاصی را به سهامدارن مخصوصا سهامداران خرد نمی‌دهد.
خاوری تشریح کرد: برخی‌ها بالا‌های بازار را در جهت سربه‌سر شدن و فرصت خروج می‌دانند و برخی هم فرصت خرید که تقابل این دو دیدگاه فعلا به نفع فروشندگان بوده و خریداران کمی پا پس گذاشته‌اند. در بازار یک طرفه‌ای که همه حمایت از آن شده است اجبار و الزام صندوق‌ها و حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها نباید انتظار ثبات داشت.
این فعال بازار سرمایه اظهار کرد: بازار سرمایه بالغ شده، فعالین این بازار افزایش یافته و نیازمند ابزار‌های مالی جدید و حتی ایجاد موقعیت فروش تعهدی است و با این حمایت‌های کوتاه مدت دیگر نمی‌شود به بازار کمک کرد. اقتصادی کشور به خوبی نمایان‌کننده همه چیز است، از شویه مدیریتی گرفته تا حمایتی، مگر می‌شود همه چیز را ضربتی حل نمود؟ راهکار‌های علمی در بازار به کار گرفته نمی‌شود و همیشه در پی وقوع حادثه به دنبال راه حل آن بوده‌ایم و هر جا هم که کم میاورند می‌گویند سهامدار خرد هیجانی برود آموزش ببیند.
وی ادامه داد: در این برهه هر کس به فراخور موقعیت شغلی و ترکیب دارایی خود در خصوص بازار اظهار نظر می‌کند، کسی که فول سهم و فول اعتبار است هر روز کف پشت کف می‌زند برای شاخص کل و کسی که نقد است نگرانی ندارد، چون میداند که حتی موج صعودی استارت هم بخورد می‌تواند در نقطه امن خرید کند. اما ای کاش شرایطی فراهم شود تا بازار سرمایه به جایگاه اصلی خود برگردد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: امیداوارم مجدد تصمیم‌های خلق الساعه برای بازار نگیرند، تصمیماتی که زیان آن از منفعتش بیشتر است.
خاوری اظهار کرد: توصیه میکنم سازمان چند گانگی در بازار را ابتدا حل کند، برخی نماد‌های ۷ درصدی، برخی ۶ درصدی و برخی ۵ درصدی هستند و هنوز کسی جوابی برایش ندارد. امیدوارم مجدد فکر نامتقارن کردن دامنه نوسان نباشند که کاری بس بیهوده و غیر کارشناسی است.
وی اضافه کرد: از سازمان بورس و متولیان بازار درخواست میکنم کمیته‌ای از فعالین بنام و جوانان بازار سرمایه و صاحب نظران کارکشته را دعوت کنند برای برگزاری جلسات هم اندیشی در خصوص بازار سرمایه، چون بنظرم یک جلسه علمی و تخصصی می‌تواند کمک شایانی به شنیده شدن مشکلات بازار در این برهه از زبان تحلیلگران بازار بکند.
خاوری توضیح داد: مشکلات بازار در این برهه بسیار زیاد است و هر تصمیم اشتباه و یا آزمون و خطا می‌تواند عواقب زیان باری داشته باشد، مثل: تصمیمات بدون تصمیم و مشورت و پایه و اساس علمی و بدون آسیب شناسی برای بازار، نوسانات نرخ بهره، بازارگردان‌ها، مباحث پیرامون دامنه نوسان و حجم مبنا، قیمت گذاری دستوری در برخی صنایع، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، نوسانات نرخ ارز، قیمت‌های جهانی و حجم و ارزش پایین معاملات، نبود نقدینگی، عدم حمایت از سوی حقوقی های، الگوریتم‌های معاملاتی، فرار سرمایه به بازار‌های موازی و؛ و ۱۰ها ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک دیگری که به بازار تحمیل شده و هیچ راهکاری برای آن‌ها وجود ندارد. پس عاجزانه تقاضا میکنم به دنبال طرح‌ها و پروژه‌های شکست خورده قبلی برای حمایت از بازار نروید.
محمدصادق میرزائی، کارشناس بازار سهام نیز در خصوص معاملات شهریور ماه به نبض بورس گفت: از اردیبهشت ماه بورس وارد یک اصلاح شد که رفته رفته این اصلاح عمق‌تر شد. اکنون باید به دنبال نشانه‌های برگشت باشیم تا ببنیم بازار سرمایه به کدام سمت و سو می‌رود.
وی ادامه داد: مهمترین نشانه‌های بازگشت، ارزش معاملات است که خود می‌تواند یک اندیکاتور باشد که اعتماد را به بازار برمی‌گردد یا خیر. چنانچه ارزش معاملات افزایش پیدا کند و چهار روز متوالی از روز قبل ارزش بیشتر باشد می‌توانیم کم کم به بازگشت بازار امیدوار باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: نکته‌ای که کمتر به آن توجه می‌شود بحث فروش اوراق منتشر شده توسط دولت است. این اوراق زمانی که کامل بفروش برود می‌توانیم شاهد حرکت بازار باشیم. از پایان شهریور و نیمه اول مهر ماه (اگر فروش اوراق به پایان برسد) کم کم می‌توانیم به فکر بازگشت بازار حتی به صورت میان مدت باشیم.
به گفته میرزائی بهترین زمان برای اصلاح پرتفوی خرید‌های پله‌های شهریور ماه است.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: کسانی که زمان بررسی یا سرمایه محدود دارند صندوق‌های ETF سهامی، کالایی و طلا برای تنوع بخشی به پرتفوی توصیه می‌شود.
وی گفت: نکته دوم و جدای از بررسی ارزش معاملات، یک سری ریسک‌های سیستماتیک به بازار غالب است تصمیمات یک شبه که یک صنعت خاص یا بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد را مد نظر گرفت؛ اما در میان مدت تهدید جدی سر راه رشد بازار سرمایه نیست و زمان بازگشت بازار از اواخر شهریور یا اواسط مهر خواهد بود.
محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه به نبض بورس گفت: اگر عواملی، چون افزایش نرخ خوراک، وضع عوارض، عدم عرضه دلار‌های شرکت‌های صادرات‌محور در بازار آزاد و عدم عرضه خودرو در بورس کالا سر و سامان پیدا نکند به نظر می‌رسد شهریور بازار تکانی نخورد..
وی ادامه داد: در اصل باید یکی از این مولفه‌ها تغییر کند؛ مثلا نرخ خوراک پتروشیمی‌ها توسط دولت و به صورت رسمی لغو شود، تغییر و تحولی در نرخ فروش دلار‌های صادراتی، تغییراتی در خصوص عرضه خودرو صورت گیرد و تغییرات نرخ دلار را در بازار نداشته باشیم که به نظر می‌رسد نرخ دلار در ماه پیش‌رو تغییر چندانی نداشته باشد.
خبری‌زاد تاکید کرد: هر کدام از این عوامل همانند شوک می‌توانند بازار را نجات دهند و اگر رخ ندهد بازار شهریور همانند مرداد ماه خواهد بود.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تا زمانی که یکی از این عوامل یا همه آن‌ها تغییر نکند این وضعیت را خواهیم داشت حتی ممکن است وضعیت بدتر شود. در روند‌های فرسایشی نزولی هرچه زمان بگذرد و اتفاقی برای بازار نیفتد سرمایه گذارانی که تا آن زمان نفروختند خسته می‌شوند و میفروشند و ما شاهد یک سیکل نزولی قوی‌تر در بازار خواهیم بود و این خطر وجود دارد. امیدواریم که نهاد‌های مسئول فکری به حال بازار کنند و جلوی اتفاق بدتر را بگیرد.
شهیر محمدنیا، کارشناس بازار سرمایه به نبض بورس گفت: بازار سرمایه به عنوان تنها بازار مولد کشور، بازاری که باید در بودجه به درستی مورد حمایت قرار گیرد توجه نمی‌شود و این موضوع درخصوص دولت دوازدهم و سیزدهم صدق می‌کند. همین موضوع باعث شده که بازار از نظر اعتماد لطمه بخورد. یعنی بازار نسبت به هر خبر منفی بیش واکنشی نشان می‌دهد که گا‌ها منطقی نیست و گا‌ها بازار را از حالت کارا خارج می‌کند.
وی ادامه داد: بازار سرمایه در شرایط ریسک‌های سیستماتیک قرار دارد و از طرفی مصوبات داخلی یکی پس از دیگری از نرخ خوراک گرفته تا عوارض شمش فولادی تا قیمت گذاری خودور و عرضه آن‌ها در بورس کالا و انواع تکذیب‌ها و تهدید‌ها بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: هفته گذشته بازار درخصوص نرخ خوراک مجلس واکنش نشان داده و از سوی دیگر دولت واکنشی متفاوت نشان داده است. این ابهامات بزرگترین ضربه را به بدنه بازار سرمایه وارد می‌کند و با توجه به اینکه ذات سرمایه ترس است سعی می‌کند جایی برود که کمترین ریسک و ابهام را داشته باشد.
محمدنیا تاکید کرد: سالیان سال طول می‌کشد که لطمه‌های وارد به بازار سرمایه جبران شود.
وی اظهار کرد: توقع داشتیم که در نیمه دوم سال با توجه به اینکه امید به یک توافق محدود بود و غالب اقتصادانان بر این نظر بودند که نیمه دوم سال ما کمبود منابع ارزی مواجه و یک تورم و رشد تورمی خواهیم داشت. دلار نیز به همین واسطه افزایشی خواهد شد و در واقع بازار سرمایه نیز به تبع این موضوع یک رشد غیر مطلوب تورمی داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: زمانی که بازار سرمایه یک رشد تورمی دارد و به عنوان سپر تورمی وارد می‌شود، رشد مفیدی نیست و برای سهامدار مطلوب نیست. بهترین رشدی که بازار سرمایه ما می‌تواند داشته باشد رشد در اثر رشد اقتصادی است که متاسفانه چنین رشدی را در اقتصاد کشور قائل نیستیم.
محمدنیا اظهار کرد: برای نیمه دوم سال این سناریو مطرح است که اگر آزادسازی منابع و توافقات تا حدی ادامه دار باشد و منابع ارزی به دست دولت برسد و بتواند با آن فنر دلار را فشرده نگاه دارد و سرکوب کند؛ رشد خوبی را نمی‌توانیم برای بازار سرمایه متصور باشیم. اما اگر نتواند جلوی این فنر را بگیرد و نظر اکثر اقتصاددانان نیز این است که بتواند مبالغ ۷۰ هزارتومان را ببند طبیعتا بازار سرمایه نیز رشدی به همین واسه با فاز‌های تاخیری خواهد داشت.
وی تشریح کرد: بازار سرمایه به علت قیمت‌گذاری دستوری و چند نرخی بودن ارز با تاخیر تورم را می‌گیرد. مثلا گا‌ها دلار تا محدوده ۶۰ هزار تومان می‌رسد و بازار سرمایه آن زمان واکنشی نشان نمی‌دهد، اما پس از مدتی خود را تعدیل می‌کند. اگر شاهد افزایش قیمت دلار و تورم باشیم ممکن است رشدی از این‌جنس داشته باشیم و خارج از آن بعید است که بازار سرمایه بتواند رشد پویا باثبات و عمق داشته باشد.
تاثیر اوراق قرضه روی بورس
این کارشناس بازار سرمایه گفت: نکته بعدی کسری بودجه ۶۰۰ تا ۷۰۰ همتی متصور است. فروش اوراق قرضه نیز نسبت به سال‌های اخیر زودتر آغاز شده، اما فعلا جذابیت چندانی برای خریداران ندارد. اوراق قرضه در نیمه دوم سال می‌تواند فریب بدی برای بازار سرمایه باشد. زمانی که این بازار رونق داشته باشد قاعدتا تمایل نسبت به خرید اوراق کاهش پیدا می‌کند و حتی ممکن است یک تلنگر غیراخلاقی داشته باشیم و بازار عمدی به رکود برود تا این اوراق به راحتی به فروش برسد؛ اما این موضوع به بازار لطمه می‌زند.
وی اظهار کرد: از اواسط پاییز بحث بودجه مطرح می‌شود و در این فصل با توجه به خبر‌های بد بودجه برای بازار می‌توان شاهد تاثیرات منفی روی بازار بود. در نتیجه زمانی که این مولفه‌ها کنار یکدیگر قرار می‌دهیم اگر ما شاهد تورم و افزایش پایه پولی و قیمت دلار نباشیم رشد چندانی را نمی‌توانیم برای بازار سرمایه متصور باشیم و خصوصا در شرایط فعلی که بی‌اعتمادی در بازار افزایش یافته است.
بازار‌های جهانی و بورس تهران
محمدنیا ادامه داد: از بُعد جهانی نیز نگاه می‌کنیم درست است ترس از رکود در ایالات متحده تا حدودی کاهش پیدا کرده است. افزایش قیمت نفت و کامودیتی‌ها را داشتیم که علت افزایش قیمت نفت را کاهش تولید عربستان و چالش‌های نیجریه می‌توان دانست.
وی در نهایت گفت: در بُعد جهانی با ابهامات زیادی روبه‌رو هستیم هم ترس رکود وجود دارد که می‌تواند تمام بازار‌های جهانی را تحت تاثیر قرار دارد. از سوی دیگر گاهی نیز سیگنال‌های مثبت داریم. یعنی تعدد پارامتر‌ها مثبت و منفی به اندازه‌ای افزایش یافته که بازار‌های جهانی نیز نوسانی شده‌اند و این نوسانی شدن روی بازار ایران نیز تاثیر دارد.
